Toegankelijkheidsinstrumenten

Skip to main content

Auteur: Marjan Scholtens

Tussenresultaten onderzoek naar aardwarmte in de regio 

In onze regio lijken twee aardlagen kansrijk voor het winnen van aardwarmte (geothermie). Dat blijkt uit de eerste resultaten van regionaal onderzoek. De komende maanden worden deze gegevens verder bestudeerd en volgen extra metingen. In het eerste kwartaal van 2026 volgt een definitief rapport.

Wat is geothermie?

Diep in de ondergrond zit warm water in zand- en gesteentelagen. Geothermie (ofwel aardwarmte) is het gebruik van deze warmte voor het verwarmen van huizen en gebouwen. Dit gebeurt door het warme water op te pompen, langs een warmtewisselaar te leiden en het afgekoelde water weer terug onder de grond te brengen. Het verwarmen met aardwarmte is op lange termijn een goedkope oplossing, maar vraagt hoge investeringen bij de start.

Onderzoek in Regio Amersfoort

Sinds 2024 lopen er diverse onderzoeken in de regio Amersfoort om te ontdekken of onze bodem geschikt is voor geothermie. Er zijn onderzoeksboringen gedaan in De Bilt, Ede en Ouder-Amstel. Op basis van de resultaten van deze boringen hebben de gemeenten Amersfoort, Baarn, Soest, Bunschoten, Leusden en Woudenberg samen met de provincie Utrecht en EBN een haalbaarheidsonderzoek laten doen.

Wat blijkt uit het onderzoek?

De eerste tussenresultaten zijn positief. In onze regio liggen twee lagen in de bodem die mogelijk geschikt zijn voor geothermie. Deze aardlagen zijn voldoende dik en doorlatend. Dat is belangrijk, want om warm water te kunnen winnen moet het water goed door de aardlaag kunnen stromen. De geschikte lagen in onze regio liggen relatief ondiep, waardoor de temperatuur van het water iets lager is (tussen 25 en 70 graden Celsius). Het voordeel is dat hiervoor minder diep geboord hoeft te worden. Een nadeel kan zijn dat er extra verwarmd moet worden om gebouwen of douchewater op de gewenste temperatuur te brengen.

Waar liggen deze aardlagen?

De Formatie van Slochteren en de Formatie van Breda zijn aardlagen die in grote delen van Nederland voorkomen. In onze regio loopt de Formatie van Slochteren onder gemeenten Woudenberg, Leusden, Amersfoort, Soest en Baarn. Deze laag ligt op 900 tot 3000 meter diepte. De temperatuur in de geschikte delen is tussen de 40 en 70 graden Celsius. De potentie wordt uitgedrukt als het thermische vermogen in megawatt. Hier is berekend dat er tussen de 5 tot 12,5 megawatt gewonnen kan worden. En in het noorden van ons gebied tussen de 2,5 en 5 megawatt.

De Formatie van Breda loopt in onze regio onder het noorden van de gemeente Amersfoort tot aan de gemeente Bunschoten. Deze laag ligt op 200 tot 500 meter diepte. De temperatuur van het water is hier rond de 25 graden Celsius. Hier zou 1,5 tot 2,5 megawatt gewonnen kunnen worden.

Hoe gaat het verder?

Of geothermie uiteindelijk écht mogelijk is in onze regio, is nog niet zeker. De gegevens zijn nu verkregen door computermodelleringen op basis van alle onderzoeken en boringen tot nu toe. Voor meer zekerheid is nog aanvullend onderzoek nodig. Bijvoorbeeld door met geluidsgolven (seismiek) te onderzoeken of er breuken in de aardlagen zitten. Ook is er meer inzicht nodig in geschikte wijken, in de warmtevraag van deze woningen en gebouwen, mogelijke locaties voor aardwarmtewinning, de kosten van een aardwarmtesysteem en de mogelijke gevolgen voor de omgeving.

De definitieve resultaten van onderzoeksbureau IF Technologie volgen in het eerste kwartaal van 2026. Op basis van deze uitkomsten wordt onderzocht in welke delen van de gemeenten aardwarmte een goede optie kan zijn, en welke vervolgstappen nodig zijn om dit te realiseren.

Terugkijken: regionale informatiebijeenkomst

Woningbouw, bereikbaarheid, werkgelegenheid, leefkwaliteit. Hoe houden we als regio koers in veranderende tijden? We spraken erover tijdens een regionale informatiebijeenkomst. Benieuwd?

De uitdagingen in onze regio vragen om meer dan lokale oplossingen. In 2021 maakten we hierover afspraken in het Ontwikkelbeeld. Met raads- en statenleden keken we maandag 29 september terug. Wat is er bereikt en waar zouden we vandaag juist extra op moeten inzetten? 

We gingen ook in op drie belangrijke ontwikkelingen in de regio:

  1. Uitkomsten van het gebiedsonderzoek Heuvelrug en Spoorwegzone: wat betekent dit voor de regiogemeenten?
  2. De gebiedssamenwerking A(mersfoort) tot Z(eist): hoe brengen we alle opgaven op de Heuvelrug goed samen?
  3. Het Nationaal programma Ruimte voor Defensie: wat betekenen de ambities van defensie voor onze regio?
  • Ontwikkelperspectief: wat is er sinds 2021 bereikt, en wat (nog) niet? (vanaf 1.37 min.)
  • Trends en kansen: wat zijn de vraagstukken van morgen en hoe brengen we onze gedeelde belangen voor het voetlicht in Den Haag  (vanaf 20.30 min.)
  • Uitkomsten gebiedsonderzoek Spoorzone Amersfoort en Heuvelrugzone  (vanaf 38:35 min.)
  • Gebiedssamenwerking A(mersfoort)-Z(eist)  (vanaf 1:04:05.)
  • Nationaal Programma Ruimte voor Defensie  (vanaf 1:22:30 min.)

Download de presentatie

Mogelijk aanvullend onderzoek naar aardwarmte

In onze regio lopen diverse onderzoeken naar aardwarmte. Mogelijk volgt in 2026 aanvullend seismisch onderzoek. Het doel: in 2050 moeten alle woningen in regio Amersfoort aardgasvrij verwarmd worden.

De warmtetransitie is een flinke opgave. Daarom doen we onderzoek naar de beschikbare duurzame warmtebronnen in de regio, de vraag naar warmte en de warmte-infrastructuur.

Aardwarmte

Om de kansen voor aardwarmte in onze regio in kaart te brengen, is seismisch onderzoek gedaan en zijn in 2025 onderzoeksboringen uitgevoerd in De Bilt, Ede en Ouder-Amstel. Er wordt informatie verzameld over hoe de grond is opgebouwd. Zijn er doorlatende lagen waar warmwater uit gebruikt kan worden voor verwarming? Daarnaast wordt bovengronds bekeken hoe de warmtevraag eruit ziet. Mogelijk vindt daarna in onze regio nog aanvullend seismisch onderzoek plaats.

Aanvullend onderzoek

Om daadwerkelijk aardwarmte te kunnen winnen, is meer informatie nodig over de diepe ondergrond. Denk aan hoe diep de aanwezige aardlagen liggen en de aanwezigheid van breuken. Een deel van de hiervoor benodigde data is al bekend. Eind 2025 wordt bepaald of er meer seismisch onderzoek nodig is en waar dan precies.

Vanuit het landelijk programma SCAN, gefinancierd door het Ministerie van Klimaat en Groene Groei en uitgevoerd door EBN en TNO, is het noordoosten van de provincie Utrecht gekozen als een van de gebieden waar mogelijk verder onderzoek gaat plaatsvinden. Onderstaand kaartje geeft aan in welk gebied het onderzoek mogelijk uitgevoerd gaat worden. Doel van het landelijke SCAN-programma is het onderzoeken van de geschiktheid van de Nederlandse ondergrond voor aardwarmte, in de delen van het land waar daarover nog weinig informatie is.

scan seismisch onderzoek

Planning

Als het seismisch onderzoek gaat plaatsvinden, is dat waarschijnlijk in 2026. De precieze timing is afhankelijk van onder andere de beschikbaarheid van de uitvoerder en het broedseizoen. Vanzelfsprekend worden gemeenten en waterschappen nauw betrokken. Omwonenden ontvangen voorafgaand aan het onderzoek aanvullende informatie. Bij seismisch onderzoek worden grondmicrofoons geplaatst in ondiepe kuilen, waarmee data (geluidsgolven) uit de ondergrond wordt opgevangen. Benieuwd hoe seismisch onderzoek werkt? Bekijk de informatievideo.

Meer informatie over onderzoeken naar geothermie

Nieuw: Regiomagazine

Benieuwd naar de regionale ontwikkelingen van morgen? Het regiomagazine neemt je mee en geeft tips voor jouw verkiezingsprogramma.

Het regiomagazine is een uitgave van Bureau Regio Amersfoort en geeft informatie over de regio, die politieke partijen kunnen gebruiken bij het opstellen van hun verkiezingsprogramma. Het magazine bevat geen politieke standpunten.

Lees de artikelen online

  • De thema’s van morgen in jouw verkiezingsprogramma 
  • 5 tips voor jouw verkiezingsprogramma
  • Column Lucas Bolsius, voorzitter Regio Amersfoort “Fietsen over gemeentegrenzen”
  • De regio in cijfers
  • Successen (tijdlijn) 

Download 

Langverwachte spitstrein tussen Harderwijk en Amersfoort rijdt weer

In de ochtend van 7 april 2025 zijn de eerste drie extra treinen in de spits weer vertrokken van Harderwijk naar Amersfoort, met een tussenstop in Nijkerk. Forenzen in de regio zijn hiermee iedere ochtend sneller in de Randstad en zijn ’s middags sneller thuis. NS en de gemeenten zijn ontzettend blij dat de spitstrein weer rijdt.

Tijdsbesparing én minder files

De spitstrein levert een flinke tijdsbesparing op. Reizigers vanuit Harderwijk zijn 10 minuten sneller op Amersfoort Centraal, en bijna een half uur sneller op Amsterdam Zuid. Vanuit Nijkerk zijn forenzen 7 minuten sneller op Utrecht Centraal en ruim 20 minuten sneller op Amsterdam Zuid.

“De terugkeer van de spitssprinter is goed nieuws voor de bereikbaarheid van onze regio. Het levert tijdswinst op en dat kan ervoor zorgen dat meer mensen de auto laten staan. Dat ontlast de drukke A28 en zorgt voor minder files.”
Burgemeester Rob Metz, voorzitter bestuurlijk overleg Verkeer & Vervoer Regio Amersfoort

Feestelijk vertreksignaal

Om 7.16 uur gaf staatssecretaris van Openbaar Vervoer en Milieu, Chris Jansen, het vertreksignaal voor de eerste feestelijke rit naar Amersfoort. In de trein reden bestuurders mee van NS, gemeenten en Noord-Veluwe Bereikbaar. Ook enkele Tweede Kamerleden waren erbij. Zij leverden een belangrijke bijdrage aan de terugkeer van de spitstrein.

Terug van weggeweest

Vanuit de regio is er veel energie in gestoken om aandacht te vragen voor de terugkeer van deze trein. De spitstrein reed tussen van 2019 tot 2022 ook al, maar werd destijds uit de dienstregeling gehaald. Dit kwam door het teruggelopen aantal reizigers in de coronaperiode en een tekort aan personeel.

De herintroductie van de spitstrein is een eerste stap. Het vervolg is een zogenaamde keervoorziening, waarmee treinen uit de richting van Amersfoort eenvoudig kunnen keren in (de buurt van) Harderwijk. Hierdoor is het makkelijker om de dienstregeling in de toekomst uit te breiden. Onder leiding van ProRail wordt een studie uitgevoerd naar de mogelijkheden.

Campagne energiecoöperaties van start

Wat doet een energiecoöperatie eigenlijk? En gebeurt er in mijn buurt? De campagne ‘De Kracht van Samen’ helpt om energiecoöperaties bekender te maken. Sluit je aan en help mee voor een duurzame toekomst in je buurt.

Een energiecoöperatie is een groep bewoners die samen energie bespaart en duurzame energie opwekt, zoals met zonnepanelen of windmolens. Helaas weten veel inwoners nog niet wat een energiecoöperatie voor hen kan betekenen. Daar willen de provincie Utrecht en de energiecoöperaties wat aan doen. Van februari tot eind mei 2025 voeren zij campagne om energiecoöperaties bekender te maken, onder het motto ‘De Kracht van Samen’. Regio Amersfoort steunt de campagne. 

Actief meedoen in regio Amersfoort

In Regio Amersfoort zijn meer dan 15 energiecoöperaties actief. Eén daarvan is Windkracht Eemland. Mark Goedkoop vertelt in de video waarom hij lid geworden is. “Het is buitengewoon spannend om mee te doen. Want je weet helemaal niet of het gaat lukken. Je weet helemaal niet wat je tegenkomt. Nee, misschien gaat het mis. Oke, maar dan hebben we het wel geprobeerd.”

Meer weten?

Benieuwd naar de energiecoöperaties in jouw buurt? Bekijk het handige overzicht op ‘De Kracht van Samen’ en sluit je aan. Of lees meer over hoe we samenwerken aan de regionale energiestrategie

Onderzoek naar kansen geothermie op 2000 meter diepte

Met een 40 meter hoge boortoren wordt in De Bilt onderzoek gedaan naar de kansen van geothermie in onze regio. De belangrijkste vragen: Hoe is de grond opgebouwd, hoe goed kan het water doorlaten en hoeveel aardwarmte is er beschikbaar? Gemeenten namen een kijkje op de onderzoekslocatie.

De proefboring in De Bilt is onderdeel van drie boringen in de regio. In Amstelland vond in het najaar een proefboring plaats en na De Bilt wordt de toren nog een laatste keer verplaatst naar Ede. De uitkomsten van de drie proefboringen moeten uiteindelijk uitwijzen of de grond in de regio geschikt is voor geothermie. De eerste gegevens van deze boringen worden over zo’n 3 maanden verwacht (en de laatste over circa 1,5 jaar).

Geothermie is duurzame warmte uit de ondergrond waarmee gebouwen verwarmd kunnen worden. Dit kan een belangrijke rol vervullen in het verwarmen van de gebouwen in de regio. Op 2000 meter diepte wordt nu geboord om te onderzoeken of de grond geschikt is om deze warmte te gebruiken.

In 2021 deed PanTerra al onderzoek naar de kansen van geothermie. Als de cijfers uit dit eerdere onderzoek gelijk blijven of verbeteren zal er vervolgonderzoek nodig zijn naar de mogelijkheden. Geothermie kan een alternatief zijn voor andere bronnen die opraken. Eén geothermieput kan namelijk aan 6.000 tot 10.000 woningen warmte leveren.

De onderzoeksboring werd bezocht door de Regionale werkgroep geothermie. Deze werkgroep bestaat uit de gemeenten Soest, Amersfoort, Leusden, Baarn, provincie Utrecht, Energiebeheer Nederland en regio Amersfoort.